Burgemeester Eric van Oosterhout legde namens de gemeente Emmen een krans en hield een toespraak


Leerlingen van de Meester Vegterschool lazen enkele gedichten voor.


Aan deze herdenking werkten ook weer net als in voorgaande jaren de Marching Showband van Laus Deo en........


.............Scoutinggroep Emmen mee.

De toespraak van de burgemeester


Dames en heren, jongens en meisjes,
Vandaag is het 74 jaar geleden dat Emmen bevrijd werd door Poolse soldaten.

Wij missen vandaag ‘onze’ Poolse oorlogsveteraan Edward Ludwik (Eddie) Scherbinski. Vele jaren kwam hij vanuit Noord-Brabant naar Emmen, naar Noordbarge, om deze herdenking bij te wonen. Op 6 februari is hij helaas op 92-jarige leeftijd overleden. Wij missen hem bij deze herdenking en gedenken hem met groot respect. Want mede door zijn inzet en zijn medestrijders in het voorjaar van 1945, kunnen wij in vrede en in vrijheid voortleven.

Vrijheid is het thema van de herdenkingen dit jaar. Kiezen in vrijheid, om precies te zijn. Van oudsher is Nederland een land van vrijheid. We kennen een traditie van samenwerken en overleg. Als handelsnatie moesten we dat wel. De democratie was heilig. En we gingen altijd op zoek naar samenwerking. Want door te overleggen, kwam je er altijd uit.

Tot het jaar 1940. Toen werd alles anders. Van vrije verkiezingen was geen sprake meer. Het open en vrije debat verstomde. De democratie stond buitenspel. Eén grote dictator was de baas en heerste over ons.

Wij kennen zo’n situatie nu eigenlijk alleen van beelden uit de krant of op tv. Dat gaat eigenlijk altijd over landen ver bij ons vandaan. Waar één persoon de baas speelt en met geweld aan de macht blijft. Maar wat we nooit mogen vergeten, is dat we die situatie ook hier in Nederland hadden. En wel vijf jaar lang. Je mocht niet zijn, wie je was. Je mocht niet meer zeggen wat je dacht.
Weg vrijheid!

Op 10 mei 1940 begon de bezetting hier in Emmen. Onze inwoners pasten zich vrij snel aan de situatie aan. Er heerste in het begin een gevoel van gelatenheid onder de meeste inwoners. Omdat ze niet altijd door hadden wat voor gruwelijks er gaande was. Maar ook omdat ze bang waren. Bang om dierbaren te verliezen of zelf dood te gaan. Zij voelden opeens wat het betekende om niet meer vrij te zijn. Om gedwongen te worden van huis weg te gaan en ergens anders te gaan werken voor de vijand. Of erger: te vrezen voor je leven.

Het is best lastig om je voor te stellen hoe die tijd was. Ook voor mij. Maar dat geldt zeker voor de kinderen die hier vandaag zijn. Wij weten niet anders dan dat we mogen doen en laten wat we willen. Dat we alles mogen zeggen wat we denken. Binnen de regels van de wet natuurlijk.

Wij hebben de verhalen, de films en de boeken nodig om te laten binnen komen wat voor gruwelijks mensen in die tijd hebben meegemaakt. Die verhalen en die beelden, mogen daarom ook nooit verloren gaan! Eddie Scherbinski is overleden, maar ook zijn verhaal zullen wij hier altijd blijven vertellen.

Want hoe mooi is het, dat er zelfs in die verschrikkelijke oorlogstijd mensen zijn die de kracht weten te vinden om op zoek te gaan naar die vrijheid? Die hun leven er voor over hadden om die vrijheid terug te krijgen? Ik denk aan de geallieerde soldaten. En aan het mensen die het verzet in gingen. Ook hier in Emmen.

En dankzij die kracht kwam er een eind aan die verschrikkelijke oorlog. De geallieerden wonnen steeds meer terrein. Op 10 april 1945, precies vijf jaar na de bezetting, kwamen Eddie Scherbinski en de andere Poolse soldaten vanuit Coevorden om Emmen te bevrijden. De Duitsers hadden zich hier in Noordbarge teruggetrokken bij het Oranjekanaal.

Het ging er heftig aan toe. Er werd geschoten en veel boerderijen en schuren gingen in vlammen op. Soms met het vee er nog in. Er vielen gelukkig geen slachtoffers, maar het was een vreselijke ervaring voor de mensen hier. Veel families raakten dakloos. De bevrijding voelde toen niet echt als een feest voor hen.

Wat leren de verhalen en beelden uit de oorlog ons? Wat moeten we ons beseffen als we bij een van de vele monumenten staan, zoals hier in Noordbarge? Ze leren ons dat onze vrijheid niet vanzelfsprekend is, maar iets waar we elke dag aan moeten werken.

Want ook in deze tijd liggen bedreigingen op de loer. De oorlog mag dan al bijna 75 jaar achter ons liggen, er is nog altijd sprake van antisemitisme en discriminatie. Er zijn mensen die verdeeldheid zaaien. We leven in een tijd waarin we alles mogen roepen en vinden. Op social media is respect soms ver te zoeken. En ook de politiek verandert. Wordt schreeuweriger.

Maar gelukkig blijkt ook hier het gelijk van het midden. Uit onderzoek blijkt dat de meeste Nederlanders niet zo extreem denken. Dat ze prima zelf kritisch kunnen denken en oordelen. En zijn in staat om compromissen te sluiten. Iets dat in ons DNA zit en waar we al ver voor de oorlog goed in waren.

Laten we dat koesteren. Net als deze herdenkingsmomenten, zoals hier in Noordbarge. Volgend jaar is de 75e herdenking. En gaan we onze vrijheid groots vieren, ook in Emmen. Het hele jaar door staat in het teken van 75 jaar bevrijding. Zodat we – jong en oud - nog bewuster worden van het mooie van onze democratie en onze vrijheid . Dat wij een open, vrije samenleving zijn, waar ruimte is voor iedereen en ook voor een afwijkende mening. Waar we al 100 jaar het algemeen kiesrecht hebben. Zodat niet alleen de rijke mannen, maar ook arbeiders en vrouwen mogen stemmen. Voor ons heel gewoon, maar weet dat het niet overal normaal is.

Wij herdenken vandaag de bevrijding van Emmen, waardoor we onze vrijheid terug hebben gekregen. We mogen trots zijn op de vrijheden die we hebben in Nederland. Waar we altijd onze stem mogen laten horen. En waar we respect hebben voor elkaar. Laten we dit koesteren en leren van de lessen uit de oorlog. Zodat ons nooit, maar dan ook nooit meer het zwijgen wordt opgelegd. En we voor altijd mogen kiezen in vrijheid!