Wanneer: Woensdag 15 januari 2025
Van: 19.00 (inloop) - 20.30 uur
Prijs: € 15,00 per persoon, (incl. een kopje koffie/thee
Duur: De voorstelling duurt circa 1 uur
Rederveren: Stuur een e-mail of bel: 0591 555600
Er zijn circa 40 plaatsen beschikbaar. RESERVEREN IS NOODZAKELIJK
Van Goghhuis, Van Goghstraat, 7844 NP Veenoord
Acteur Gerard Zuyderhoff. Foto: PR

Gerard Zuyderhoff over ‘Bevroren Tranen’ door Rob Weeber

Een ‘gesproken opera’, zo zou je volgens acteur en initiatiefnemer Gerard Zuyderhoff de voorstelling ‘Bevroren Tranen’ kunnen omschrijven. Maar het is zeker geen gewone opera. De hertaalde teksten vanuit het Duits naar het Nederlands zijn begrijpelijk en vooral ook verstaanbaar voor het publiek. Daarnaast is de originele pianomuziek van Schubert gearrangeerd voor twee gitaren.

‘Winterreise’ gaat over een verstoten man in de winter die vervolgens uit wanhoop een barre voettocht onderneemt en uiteindelijk overlijdt. Daarvan is de titel ‘Bevroren Tranen’ afgeleid. De oorspronkelijke teksten zijn gedichten uit de cyclus ‘Die Winterreise’ van de Duitse dichter Wilhelm Müller. Ze werden kort na zijn dood gebruikt door Franz Schubert voor zijn liedcyclus ’Winterreise’. Het lidwoord ‘die’ verviel toen. “Müller en Schubert waren tijdgenoten”, weet Gerard. “Kort voor zijn overlijden in 1827 zou Müller het hebben betreurd dat er niemand was die zijn gedichtencyclus op muziek had gezet. In datzelfde jaar zou Schubert de daad bij het woord voegen, maar Müller maakte het niet meer mee. Schubert zelf overleed in 1828.”

Gerard Zuyderhoff stopte acht jaar geleden met klarinet spelen en besloot te gaan acteren. Hij had veertig jaar als musicus op podia gestaan. Hij ontdekte dat een gesproken en deels gezongen vertaling van Duitse gedichten goed samengaat met klassieke muziek. “Als acteur heb ik een voordeel dat ik musicus was. Spreken en spelen komen namelijk sterk overeen, denk maar aan zaken als fraseren, ademhalen, toonhoogte en timing. Ook kan ik de muziek makkelijker doorgronden. De gedichten zijn niet letterlijk vertaald, want oorspronkelijk zijn ze rijmend. Dat zou in het Nederlands een soort Sinterklaasgedichten opleveren. Inhoudelijk komen de teksten wel overeen en bovendien zijn ze door de hertaling begrijpelijk voor het publiek.”

Het idee om vertaalde gedichten te koppelen aan gesproken/gezongen woord en klassieke muziek is niet nieuw. “Dirigent en pianist Reinbert de Leeuw deed het al eerder met liederen van Schubert met optreden van de Duitse actrice en zangeres Barbara Sukowa. Dat fascineerde mij enorm. Voordat ik aan ‘Bevroren Tranen’ begon, heb ik de man uit ‘Winterreise’ in een muziektheatervoorstelling van de Stichting Suus gespeeld. Daarna heb ik ‘Bevroren Tranen’ opgepakt.” Naast de hertaling van de gedichten, verving hij ook de piano door twee gitaren getransponeerd en gespeeld door het duo Anido, bestaande uit Arlette Ruelens en Annette Kruisbrink.

Saillant detail is dat Schubert zelf ook gitaar speelde. Door zijn slechte financiële situatie kon hij zich aanvankelijk geen piano veroorloven. Dat feit zag componist Annette terug in zijn muziek. “Bij het componeren is vaak vanuit de gitaar gedacht”, aldus Annette.

De keuze voor de gitaar hangt ook samen met Gerards voorliefde voor authentieke instrumenten. “Veel tere pianomuziek klinkt op de grote, moderne vleugel te hard. Authentieke instrumenten daarentegen hebben een grotere helderheid. Er is tegenwoordig weer een hang naar dergelijke, gereviseerde instrumenten. Een aanhanger daarvan is bijvoorbeeld de Nederlandse pianist Ronald Brautigam.”